Bí ẩn ngôi đền cổ trên đảo Hòn Dấu

Đảo Hòn Dấu đã trở thành điểm nhấn hoang sơ, bởi nơi đây có rừng đa thuần nhất, rừng nguyên sinh lâu đời hiếm thấy khắp vùng duyên hải phía Bắc. Đường lên đảo là con đường độc đạo len lỏi giữa rừng đa nguyên sinh, tầng tầng lớp lớp mái vòm được tạo thành bởi tán cây cổ thụ, dây leo chằng chịt, những chùm rễ si buông xuống như tơ liễu. Những chiếc rễ to bằng thân người tua tủa đâm xuống đất tạo thế đứng vững chắc cho cây.

 

Một cảm giác vừa âm u, cô tịch, huyền bí, vừa thơ mộng đan xen khi đứng giữa rừng già. Rừng nơi đây còn nguyên vẹn cả ba tầng thực vật, la liệt những gốc cây cổ thụ khổng lồ, xen phía dưới là tầng cây thân thảo, thân bò, thân leo chằng chịt, đan xen vào nhau không dứt. Khác biệt hẳn với rất nhiều hòn đảo trên khắp đất nước, loài cây đặc trưng nhất trên đảo Hòn Dấu không phải là dừa hay những rặng phi lao thẳng tắp, mà nơi đây ngập những gốc cây si cổ thụ tới vài người ôm không hết.

Tương truyền thần Nam Hải rất linh thiêng, nếu ai dám lấy đi bất cứ thứ gì trên đảo, kể cả một lá cây hay một cành gỗ sẽ bị ngài phạt, phải đem trả lại mới yên. Theo các cụ bô lão hiện trông coi ngôi đền cổ cho hay, từ xa xưa những lời truyền miệng về sự linh thiêng ấy cứ đeo đẳng mãi khắp vùng này. Nhất là dân làng chài, họ tuyệt nhiên không bao giờ dám động đến bất kỳ một thứ gì trên đảo. Câu chuyện về một người làng chài năm kia trót nhặt lấy một cành cây gãy về để sử dụng trên thuyền cá, ngay hôm sau thuyền bỗng gặp nạn, người chủ thuyền hoảng sợ vội vã mang cây gỗ về trả lại trên đảo. Có lẽ, chính vì những câu chuyện đồn thổi, những lời truyền miệng từ đời này sang đời khác về sự linh ứng của thần đảo đã giúp cho Hòn Dấu trải qua hàng trăm năm, vẫn giữ được vẻ đẹp nguyên sơ kỳ vĩ. Những cành hoa, lá đẹp mướt mải; những dải sỏi cuội trắng xóa mê mẩn lòng người... nhưng những người đến đảo không một ai với tay ra hái nhành hoa hay nhặt vài viên sỏi làm kỷ niệm. Những cây gỗ lớn vài người ôm không hết bị bão biển quật ngã nằm lăn lóc đến mục thành mùn, bởi chẳng ai dám mang về.

Bây giờ, người dân Vạn Hương vẫn truyền cho con cháu những câu chuyện về sự linh thiêng của đền. Người xưa mỗi lần qua đây đều phải hạ buồm, vào đền thắp hương tế lễ.

Hùng vĩ ngọn đèn biển hơn trăm năm tuổi

Đảo Hòn Dấu không chỉ là nơi có ngôi đền cổ linh thiêng, nơi có rừng nguyên sinh kỳ vĩ bậc nhất miền Bắc, mà Hòn Dấu còn như là điểm đánh dấu để thuyền ra khơi đánh cá quay trở về. Đó là hòn đảo nhỏ cuối cùng tách ra khỏi dãy núi, cách bán đảo Đồ Sơn chừng 1 km với ngọn hải đăng cao chót vót trên đỉnh đảo. Độ chiếu xa lên tới 40km, ngọn hải đăng trên Hòn Dấu được mệnh danh là “mắt ngọc của Tổ quốc”.

 

Ngọn đèn biển này được người Pháp thiết kế và xây dựng từ năm 1892 - 1896. Nhưng đến tháng 6/1898, đèn mới chính thức hoạt động. Toàn bộ ngọn tháp đèn biển cao năm tầng, đỉnh đèn cao 140m so với mặt nước biển, ánh sáng được phát ra từ độ cao 65m so với chân tháp. Ban đầu, tháp đèn được xây dựng hoàn toàn bằng đá khối với các hoa văn rất đẹp, nhưng sau này do chiến tranh tàn phá, qua nhiều lần sửa chữa, đèn không còn nguyên trạng như ban đầu. Hiện còn khu nhà nghỉ cho người coi đảo còn nguyên vẹn như thời điểm xây dựng, đang được tu tạo mở rộng để đón khách tham quan.

“Mắt ngọc của Tổ quốc” cao như một tháp pháo đài cổ vút lên nổi bật giữa biển đảo mênh mông. Trong tòa bảo tàng trên đảo vẫn còn lưu giữ những trái bom Mỹ trút xuống miền Bắc trong những năm tháng chiến tranh ác liệt, những loại hải đăng, những đèn tín hiệu được sử dụng ở Việt Nam... Từ chân ngọn hải đăng, muốn lên tới lầu vọng gió trên đỉnh, phải vượt qua 125 bậc cầu thang gỗ theo hình xoắn ốc. Đứng ở hành lang hẹp của ngọn tháp, người ta mới thấy hết được sự hùng vĩ của biển núi nơi đây.

 

Người ta ví Hòn Dấu như một viên ngọc quý mà thiên nhiên ban tặng cho Hải Phòng. Đảo Hòn Dấu đã được công nhận là Danh lam thắng cảnh cấp quốc gia và bến Nghiêng - nơi những tên thực dân Pháp cuối cùng rút khỏi miền Bắc vào ngày 13/5/1955 - là Di tích lịch sử cấp quốc gia.

Tương truyền, Vua Tự Đức trong một dịp kinh lý ra Bắc, ngang qua đền thì gặp sóng to gió lớn. Vua cho dừng thuyền, lên đền khấn vái, ngay sau đó bỗng trời quang mây tạnh. Từ đó, vua phong nơi đây là đền thờ Nam Hải Thần Vương. Hàng năm vào ngày 10 tháng 2 âm lịch, ở Đồ Sơn diễn ra lễ hội đảo Dấu cũng là lễ hội truyền thống của dân đi biển ở vùng duyên hải Bắc Bộ. Ngày này, ngư dân khắp các vùng lân cận thường kéo về đảo Dấu tế lễ, cầu xin Nam Hải Thần Vương một năm làm nghề biển yên lành, đánh bắt được nhiều tôm cá. Hàng năm vào ngày mồng 8 tháng 2 âm lịch, làng mở hội lễ tạ và ra ngủ một đêm trên đảo để hưởng lộc của thần.